بی شک همه ما این ضرب المثل قدیمی را شنیده ایم که می گوید: "از محبت خارها گل می شود". مهرورزی و دوست داشتن موهبتی است که خداوند متعال در وجود تمامی انسان ها نهاده است. اما گاه به دلیل بی توجهی فراموشش می کنیم. گاه از محبت کردن خجالت می کشیم و در بسیاری موارد اثرات معجزه آسای مهر ورزیدن را از یاد می بریم.
بررسی های دینی و علمی به خوبی این مسئله را نشان می دهد که یکی از بهترین راه های تربیت فرزندان محبت کردن بدان هاست. والدین با نشان دادن علاقه خویش به فرزندان، می توانند آنان را در مسیر صحیح زندگی قرار دهند و خوب بودن را بدان ها آموزش دهند. استفاده از تنبیه، داد زدن، قهر کردن های پی در پی، توبیخ های مدام و ... در بسیاری موارد نه تنها کارساز نبوده بلکه کودک را به موجودی لجباز و خودسر تبدیل می کند. در حالی که استفاده از ابزار محبت می تواند تأثیرگذارتر باشد. از این رو در روایات اسلامی و سیره پیشوایان دینی تأکیدات فراوانی بر محبت کردن به کودکان وجود دارد. گو اینکه عشق ورزیدن و گرامی داشتن فرزند، از جمله وظایف والدین شمرده شده است.
شاید مسئله محبت کردن به کودک امری کاملا عادی و بدیهی برای مادران تلقی شود. چرا که وجود مادران سرشته با عشق است و نادرند بانوانی که از ابراز علاقه به فرزندان خویش امتناع ورزند. اما این مسئله در بین پدران گونه ای دیگر است. بسیاری از مردان با وجود آنکه فرزند خویش را بسیار دوست دارند، محبت خویش را بدو ابراز نمی کنند.
در بین بسیاری از ما این گونه جا افتاده است که پدر باید نقش سلاح در تربیت را بر عهده گیرد. او باید چون ابزاری برای حساب بردن کودک عمل نماید. فرزندان باید از پدران خویش بترسند. به مادران ما آموزش داده اند که اگر فرزندت از فرمانی سرپیچی نمود و کار اشتباهی انجام داد با استفاده از جمله "به پدرت خواهم گفت" او را از ادامه آن رفتار بازداری. نتیجه چنین تفکری این خواهد شد که بسیاری از پدران خجالت می کشند در میان اقوام و در جامعه به فرزندان خود محبت کنند. دوست ندارند فرزند خویش را در جمع اقوام در آغوش کشند. او را ببوسند و با لحنی کودکانه با او صحبت کنند.
تعویض لباس بچه، دادن شیشه شیر به او و شستنش را کسر شأن می دانند. هیچ گاه قاشق غذا را در دهان او نمی گذارند. از بازی کردن با فرزند در ملأ عام خجالت می کشند و دوست ندارند آنچه عمیقاً در قلب خویش دارند ابراز نمایند. نتیجه این خواهد شد که فرزندان روز به روز از پدران خویش فاصله می گیرند و در نوجوانی و جوانی نمی توانند آنچه در سینه دارند به راحتی به پدران خود بگویند. بدین خاطر است که در اغلب خانواده ها رابطه مادران و فرزندان بسیار نزدیک تر و دوستانه تر از ارتباطی است که آنان با پدران خود دارند. در بهترین حالت ممکن فرزندان از مادران خود می خواهند که کلامشان را به پدران منتقل نمایند. و چنین ارتباطی بی شک زیبا نیست. این در حالی است که محبت کردن به فرزندان و به طور کلی کودکان مورد سفارش جدی ائمه (علیهم السلام) قرار داشته است.
پیامبراکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نیز می فرمایند: "فرزندان خود را کرامت کنید و با آداب نیکو با آن ها معاشرت نمایید تا آمرزیده شوید". (کزالعمال، ج 16، ص 456) در روایتی دیگر از ایشان آمده است: "هر کس کودک گریان خود را راضى کند تا آرام شود، خداوند از بهشت آنقدر به او مىدهد تا راضى شود". (الفردوس، ج3، ص549، ح5715)
امام صادق (عَلَیْهِ السَّلامُ) می فرمایند: "بدون تردید، خداوند بر بنده خود به خاطر شدّت محبّت به فرزندش، رحم مىکند". (کافى، ج 6، ص50)
در حدیثی دیگر از آن امام گزارش شده است: "موسی عرض کرد: پرودگارا ! کدام عمل نزد تو برتر است؟ فرمود: دوست داشتن کودکان، زیرا فطرت آنان را بر توحید و یگانگی خود آفریدم و آگر آنان را بمیرانم با رحمتم داخل بهشت می گردانم". (مستدرک الوسائل، ج 15) از بررسی سیره عملی آن بزرگواران به خوبی می توان روش های مختلف ابراز علاقه به فرزندان و کودکان را به دست آورد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به عنوان رئیس مکتب اسلام، بر خود لازم می دیدند تا علاوه بر بیان احکام دین، اخلاق را نیز در جامعه اصلاح نمایند.
ایشان اهتمام ویژه ای به کودکان و تربیت آنان داشته و زمانی را بدان ها اختصاص می دادند. در منابع روایی آمده است که پیامبر (صلىالله علیه و آله) هر روز صبح بر سر فرزندان و نوادگانشان دست (نوازش) مىکشیدند. (بحارالأنوار، ج104، ص99، ح75)
و آنان را می بوسیدند و به یاران خود می فرمودند: "هر کس فرزند خود را ببوسد، خداوند ثواب براى او مىنویسد و هر کس او را شاد کند، خداوند او را در روز قیامت شاد خواهد کرد". (کافى، ج6، ص49، ح 1)
در روایات فراوانی گزارش شده است که ایشان حتی در هنگام عبادت نیز حواسشان به کودکان بوده و بدان ها محبت می نمودند.
این وظیفه هر پدر و مادری است که تا آنجا که برایشان مقدور است فرزند خویش را در آغوش گرفته و ارتباط لمسی با آنان برقرار نمایند. هر چه این ارتباط بهتر و قوی تر برقرار گردد در آینده نیز رابطه قوی تری بین والدین و فرزندان برقرار خواهد شد.
پس هیچ گاه به بهانه هایی چون لوس شدن فرزند، بغلی شدن و دیگر عبارات غلطی که شنیده می شود خود و فرزندانمان را از این موهبت الهی محروم نسازیم. مفضل بن عمر گوید: بر امام موسی کاظم (علیه السلام) وارد شدم. دیدم آن حضرت فرزندش علی(بن موسی الرضا) را در دامان خود نشانده و او را می بوسد ...و گاه بر شانه اش می گذارد و گاه او را در آغوش می گیرد و می گوید: پدرم فدای تو باد! چه بوی خوشی دارد و چه اخلاق پاکیزه ای و چه روشن و آشکار است فضل و دانشت". (وسائل الشیعه، ج 18)
مهرورزی و ابراز علاقه به فرزندان بهترین راه برای برقراری ارتباطی عمیق با فرزندان است که از آن طریق می توان گام هایی اساسی و محکم در تربیت آنان برداشته شود. محبت کردن به کودکان باید به عنوان یک وظیفه به والدین و به ویژه پدران آموزش داده شود. پیامبر گرامی اسلام و ائمه (علیهم السلام) با سخنان و رفتار خویش به یاران خود آموزش می دادند که از محبت کردن به کودکان خجالت نکشند و در انجام این مهم پیش قدم بودند. ارتباط لمسی با نوزادان و کودکان آینده ای روشن تر را برایشان رقم خواهد زد و کانون خانواده را مستحکم تر خواهد ساخت.
پس بیایید از دوست داشتن خجالت نکشیم و به فرزندان خود در هر سنی که هستند یادآوری کنیم که آنان بزرگ ترین سرمایه ما در هستی هستند. بوسیدن آن ها را فراموش نکنیم و دست نواز خویش را بر سرشان کشیم. تا نفس در سینه جاری است عشق بورزیم که شاید فردا دیگر دیر باشد.
