محدث قمی در سال 1294 ه. ق (1254 ه. ش) در قم متولد شد. در سن بیست و دو سالگی به نجف رفت و شش سال آنجا ماند. پس از آن دوباره به ایران برگشت و تا آخر عمر، یعنی تا شصت و پنج سالگی در قم درس خواند و درس داد. پدرش محمدرضا، کاسبی متدین و آگاه به احکام دین مبین اسلام بود چنانکه مردم برای آگاهی از فروع فقهی و وظایف مذهبی خویش به ایشان رجوع می کردند .
جلد دوم مفاتیح الجنان
در 21 تیر 1387 آیتالله جوادی آملی، پیشنهاد نگارش جلد دوم از مفاتیحالجنان را ارایه کرد. او گفته است:
ما جلد دوّم مفاتیح الجنان را لازم داریم، ولی نوشته نشده است! مفاتیحالجنان یک جلد است خدا غریق رحمت کند محدّث قمی و سائرین را. این یک بخشهای عبادات و اذکار و زیارات و اینهاست. امّا دین تنها اینها نیست!
عبد شاکر آن انسانى است که با نعمت خدا معصیت نکند و با تکیه بر نعمت الهى، با امر و نهى حضرت او- که به مصلحت انسان تنظیم شده- به مخالفت با وجود مقدس پروردگار برنخیزد.
راستى چه جنایت بزرگ و سنگینى است که انسان نعمت الهى را که عبارت از تمام اعضا و جوارح انسانى و زمین و هوا و خوراک و پوشاک و تمام مواد مادى است صرف گناه و مخالفت با حضرت دوست که از باب کرم و لطف و عنایت این همه نعمت در اختیار آدمى گذارده بنماید!!
گناهکار براى گناه ابزارى جز نعمتهاى الهى در اختیار ندارد، کسى که مىخواهد به نامحرم نظر کند و راه خیانت به ناموس یک مملکت را به روى خود باز کند جز این نیست که باید از نعمت چشم و قدم و مال و شهوت براى رسیدن به امیال شیطانى و جهنمىاش مایه بگذارد.
کسى که مىخواهد از صداى حرام و آواز محرم و لهو و لعب و موسیقىهاى ایمان برانداز، لذّت ببرد جز این نیست که باید از گوش و مال که هر دو نعمت حقاند مایه بگذارد.
کسى که مىخواهد دروغ بگوید، تهمت بزند، استهزا کند، افترا ببندد و دو به هم زنى نماید، نفاق افکنى پیشه سازد، فحش بدهد، باطل بگوید، حق را ناحق کند، زورگویى کند، شهادت ناحق بدهد، جز این نیست که باید از نعمت زبان استفاده کند.
کسى که مىخواهد کار خلاف خدا انجام دهد، مگر نباید تمام هستى خود را براى افتادن در حرام به کار بگیرد؟!
نام شریف دهمین امام شیعیان حضرت امام هادی علیه السلام، علی است. در میان القاب فراوان آن امام، «هادی» شهرت بیشتری دارد. کنیه امام هادی علیه السلام ابوالحسن است. سال ولادت حضرت هادی 212 یا 214 هـ.ق است و محل ولادتش، جایی به نام صریا در نزدیکی مدینه .
پدر بزرگوار امام هادی، حضرت امام محمد جواد علیه السلام است و مادر بزرگوارش بانویی به نام سمانه مغربیه. از دوران کودکی امام هادی جز چند واقعه، چیزی در تاریخ ثبت نشده است. با شهادت امام جواد علیه السلام در سال 220 هـ.ق، حضرت هادی در سن هشت یا شش سالگی به امامت رسیدند.
اگر چه حضرت هادی 42 سال بیشتر عمر نکرد، اما دوران 34 ساله امامت او نسبت به دوران امامت برخی دیگر از ائمه علیهم السلام طولانیتر است. پدر بزرگوار امام هادی علیه السلام در مواردی به امامت فرزندش تصریح فرموده است. امام هادی بهدلیل قابلیت و لیاقت و عنایت الهی، از جایگاهی رفیع نزد خداوند برخوردار است.
امامت در کودکی و حاکمان معاصر
دوران امامت حضرت هادی علیه السلام همزمان بود با سلطهی شش تن از حاکمان عباسی، و همین موضوع، شرایط ویژهای را برای او ایجاد کرد. از طرفی امام می بایست در شرایط خفقان و ارعاب حکومت عباسی، به رسالت الهی خویش عمل کند که ارتباط با یاران و دوستان و هدایت آنان گوشهای از این رسالت مهّم محسوب میشد؛ و از طرفی به گونهای عمل کند که حساسیّت حاکمان عباسی برانگیخته نشود .
بر این اساس دوران سی و چهار ساله امامت امام هادی اگر چه طولانی است اما وی به علت محدودیتهای ایجادشده از ناحیه حاکمان عباسی، پیوسته در مراکز نظامی تحت نظر و مراقبت ویژه بود و کمتر امکان ارتباط علنی و آزاد با یارانش را داشت .
تبعید امام به سامراء ، یکی از از فشارهایی است که حکومت عباسی علیه وی اعمال کرده بود؛ و علت این که به امام هادی و نیز به فرزندش امام حسن عسکری علیه السلام عسکرین می گویند حضور اجباری و ناخواسته این دو بزرگوار در محلّههای نظامی و تحت مراقبت نیروهای امنیتی و دستگاه ستمپیشهی عباسی بوده است.
فضایل امام
در چنین وضعیتی، امام هادی علیه السلام به تناسب موقعیتهای مختلف مکانی و زمانی، گاهی با استفاده از نفوذ معنوی و تاثیر فوقالعاده نفسانی خویش صحنه هایی را برای اتمام حجت و تبیین حق و هدایت افراد به تماشا میگذاشتند.
درایت و بینش توحیدی و برخورد اصولی و حکیمانه امام در زمان حکومت عباسیان باعث شد که دقیقترین و عالیترین معارف توحیدی و اعتقادی برای جهان اسلام به یادگار بماند.
گذشته از پاسخ امام هادی علیه السلام به پرسشهای گوناگون مردم و نیز احتجاجات آن حضرت در زمینههای مختلف، زیارت معروف به جامعه کبیره که معرّفی و تبیین مقامات امامان معصوم علیهم السلام است نیز از سخنان ارزشمند بهجا مانده از آن امام بزرگوار است.
حضرت هادی همچون سایر امامان شیعه در دوران امامت خود نمونههای فراوانی از معجزات ، مکارم اخلاق، استجابت دعاها. کلمات و سخنان حکیمانه آموزنده و حیاتبخش در زمینه های متنوع را در تاریخ به ثبت رساندند.
همسر و فرزندان:
حضرت هادی علیه السلام حدود هجده سالگی یعنی تقریباَ در سال 230 هـ. ق با زنی به نام حدیث یا سوسن ازدواج کرد که ثمره این ازدواج امام حسن عسکری علیه السلام است.
فرزندان دیگر امام هادی عبارتند از: حسین، محمد، جعفر کذّاب و دختری به نام علیّه یا عایشه.
حضرت هادی علیه السلام برادری به نام موسی مبرقع دارد و نیز دو خواهر به نامهای فاطمه وامامه.
امام هادی سرانجام پس از 42 سال زندگی سراسر رحمت و برکت در سال 254 هـ. ق در سامراء توسط حاکمان ستمگر عباسی به شهادت رسید و در همان شهر به خاک سپرده شد.
تنها هنرمند و صاحب هنر بودن ارزش نبوده و ملاک برتری انسان نمیباشد. بلکه هنرمند واقعی و سعادتمند کسی است که هنر وی با معیارهای قرآن تطابق و سازگاری داشته باشد.
شاید بپرسید مگر قرآن دربارهی هنر هم سخنی دارد؟ صد البته که قرآن کریم دربارهی همهی شئون زندگی انسان راهکار دارد، چراکه قرآن «تبیاناً لکل شیئ» و بیانگر همه چیز است.
قربان عبارت از کارهای نیکی است که انسان بوسیله آن بخواهد خود را به رحمت خداوند نزدیک کند، بنابراین عمل نیکی که انسان انجام دهد تا بدان وسیله خویشتن را به رحمت حق تعالی نزدیک سازد آن کار را قربان گویند؛ مانند فرمایش رسول اکرم(صلی الله علیه وآله) که فرمود: نماز موجب تقرب و نزدیکی هر پرهیزکار به رحمت پروردگار است.
بدیهی است که مراد از تقرب به خدای تعالی، قرابت زمانی و مکانی نیست چرا که بین خالق و مخلوق هیچگونه خویشاوندی وجود ندارد بلکه منظور آن است که از راه طاعت و انجام کارهای شایسته می تواند مشمول الطاف الهی قرار گرفته و به رحمت او نزدیک شود.
از جمله اعمالی که حجاج در روز دهم ذیحجه در سرزمین منی انجام می دهند کشتن شتر، گاو و یا گوسفند و انفاق آن به مستحقین است تا به وسیله این عمل نیک به رحمت پروردگار نزدیک شوند که آنرا قربانی گویند.
هر کس امام رضا (علیهالسلام) را زیارت کند، مانند آن است که خداوند را در عرش زیارت کرده باشد، به زائر حرم وی ثواب هفتاد حج مقبول عطا میشود، گناهان گذشته و آینده زائر آمرزیده میشود، بهشت از برای او میشود ...
در احادیث نقل شده است: «هر کس امام رضا (علیهالسلام) را زیارت کند، مانند آن است که خداوند را در عرش زیارت کرده باشد. به زائر حرم وی ثواب هفتاد حج مقبول عطا میشود. گناهان گذشته و آینده زائر آمرزیده میشود. بهشت از برای او میشود و در روز قیامت در کنار منبر رسول الله برای او نیز منبری قرار داده میشود تا مردم از حساب فارغ شوند.»
همچنین امام رضا (علیهالسلام) فرمودهاند: «هر کس به زیارت من بیاید من در سه جا به دیدن او میروم. هنگامی که کتابها (نامه اعمال) به دستهای راست و چپ داده میشود، در وقت نهادن اعمال در میزان در هنگام عبور از صراط.» به راستی چه سری در زیارت ائمه معصومین (علیهمالسلام) نهفته است که خداوند تا بدین جایگاه به زائر اجر و ثواب عطا میکند. به عنوان نمونه کسی که مشرف به سفر حج میشود مکلف است به محرم شدن و به جا آوردن اعمال خاص حج. پس از برگزاری مراسم حج، مقبول قرار گرفتن اعمال به درگاه حضرت احدیت و جلب رضایت آن حضرت ثابت شده نیست.
موضوع وقت ظهور امام زمان ( عج ) از جمله مباحث مهدویت است که همواره مورد بحث دانشمندان و علمای اسلامی بوده و است. حکمت الهی اقتضا نموده است که وقت ظهور حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ نزد مردم مجهول و مکتوم بماند، لذا آنها دقیقاً نمیدانند که حضرتش در چه وقت ظهور خواهند فرمود.
با وجود احادیث فراوانی که از رسول اعظم و ائمه طاهرین درباره جوانب مختلف زندگانی حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ و مسأله ظهور آن بزرگوار وارد شده است، هنگام قیام پیروز آن امام عظیم الشأن در هیچ حدیثی و خبری تصریح نگردیده برعکس احادیث شریفه صادر از پیامبر گرامی اسلام و ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ هر پیشگویی را از زمان ظهور نفی مینماید.
از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ در خبری که از غیبت حضرت مهدی ـ علیه السّلام ـ میدهندـ وارد شده که میفرمایند: «کسانی که وقت ظهور را معیّن مینمایند، دروغ میگویند.»(1)
فضیل از حضرت امام محمد باقر ـ علیه السّلام ـ سؤال میکند: آیا برای ظهور وقتی معین شده است؟
حضرت فرمودند: «تعیین کنندگان وقت ظهور دروغ میگویند.»(2)